Translating Tibullus: part 2 wearisome wars (in relationships) (v.51-68)
I have finally finished the first translation of my Translating Tibullus project (i.e. the last poem of book 1 about which I made an earlier post a couple of weeks ago). During the translation process, I came across some interesting themes in this poem, including the nature of death, idealisation of military life, and much more. But for now, I will not have you read the whole poem since I don't want to share my whole work immediately with you: patience is virtue. Instead, I will focus on the ending of the poem as this was most thought-provoking, heart-warming, and eye-opening.
However, we are warned again: too much fun during peace leads back to war and its atrocities; only now, it is even worse since the woman who is being loved is now the enemy in the war.
As Graeco-Roman mythology indicates with the affair between Venus and Mars (see the picture beneath), Love and War are indiscriminate.
Nevertheless, this is much needed since nobody wins in these types of fights (only lascivus Amor) who takes the neutral middle ground. Ultimately, this poem is designed to be an anti-war campaign and moreover, a campaign against domestic abuse (the act during the war of love).
Uxorem plaustro progeniemque domum.
Sed Veneris tum bella calent, scissosque capillos
Femina perfractas conqueriturque fores.
Flet teneras subtusa genas, sed victor et ipse
Flet sibi dementes tam valuisse manus.
At lascivus Amor rixae mala verba ministrat,
Inter et iratum lentus utrumque sedet.
A, lapis est ferrumque, suam quicumque puellam
Verberat: e caelo deripit ille deos.
Sit satis e membris tenuem rescindere vestem,
Sit satis ornatus dissoluisse comae,
Sit lacrimas movisse satis: quater ille beatus,
Quo tenera irato flere puella potest.
Sed manibus qui saevus erit, scutumque sudemque
Is gerat et miti sit procul a Venere.
At nobis, Pax alma, veni spicamque teneto,
Perfluat et pomis candidus ante sinus.
niet meer zo sober, uit het heilige oud richting huis.
Maar plots laaien de oorlogen om Venus, en een vrouw
bejammert de uitgetrokken haren en een kapotgeslagen voordeur,
tranen vloeien over haar zachte wangen langs de blauwe plek,
maar ook de winnaar van het gevecht huilt
dat hij zijn woedende handen zo sterk had getraind.
en intussen dient wispelturige Liefde ons scheldwoorden aan voor de ruzie
maar te midden van het boze echtpaar zit die lakse te luieren.
Ach, hij is van steen en ijzer, wie ook maar zijn meisje
slaat: eigenhandig slaat hij daarmee de goden uit de hemel.
Laat het genoeg zijn om het zachte vestje van haar af te rukken,
Laat het genoeg zijn om het gekamde haar in de war te brengen,
laat het genoeg zijn om haar tot huilen te brengen: viermaal zij hij geprezen,
om wiens woede het tere meisje nog kan huilen;
Maar hij die de controle over zijn handen zal verliezen, laat hij maar
een schild en speer dragen en ver wegblijven van zoete Venus.
Maar kom nu voor ons, lieve Vrede, met uw korenaar in hand,
laat uw stalende boezem al stralen met vruchten.
A bit of context
After having renounced everything to do with war and praised peace instead, Tibullus offers us an insight into the realms of love which were the main concern of his earlier poems.However, we are warned again: too much fun during peace leads back to war and its atrocities; only now, it is even worse since the woman who is being loved is now the enemy in the war.
As Graeco-Roman mythology indicates with the affair between Venus and Mars (see the picture beneath), Love and War are indiscriminate.
Nevertheless, this is much needed since nobody wins in these types of fights (only lascivus Amor) who takes the neutral middle ground. Ultimately, this poem is designed to be an anti-war campaign and moreover, a campaign against domestic abuse (the act during the war of love).
Latin text
Rusticus e lucoque vehit, male sobrius ipse,Uxorem plaustro progeniemque domum.
Sed Veneris tum bella calent, scissosque capillos
Femina perfractas conqueriturque fores.
Flet teneras subtusa genas, sed victor et ipse
Flet sibi dementes tam valuisse manus.
At lascivus Amor rixae mala verba ministrat,
Inter et iratum lentus utrumque sedet.
A, lapis est ferrumque, suam quicumque puellam
Verberat: e caelo deripit ille deos.
Sit satis e membris tenuem rescindere vestem,
Sit satis ornatus dissoluisse comae,
Sit lacrimas movisse satis: quater ille beatus,
Quo tenera irato flere puella potest.
Sed manibus qui saevus erit, scutumque sudemque
Is gerat et miti sit procul a Venere.
At nobis, Pax alma, veni spicamque teneto,
Perfluat et pomis candidus ante sinus.
Translation
De boer trekt de kar met zijn vrouw en zoon, hijzelfniet meer zo sober, uit het heilige oud richting huis.
Maar plots laaien de oorlogen om Venus, en een vrouw
bejammert de uitgetrokken haren en een kapotgeslagen voordeur,
tranen vloeien over haar zachte wangen langs de blauwe plek,
maar ook de winnaar van het gevecht huilt
dat hij zijn woedende handen zo sterk had getraind.
en intussen dient wispelturige Liefde ons scheldwoorden aan voor de ruzie
maar te midden van het boze echtpaar zit die lakse te luieren.
Ach, hij is van steen en ijzer, wie ook maar zijn meisje
slaat: eigenhandig slaat hij daarmee de goden uit de hemel.
Laat het genoeg zijn om het zachte vestje van haar af te rukken,
Laat het genoeg zijn om het gekamde haar in de war te brengen,
laat het genoeg zijn om haar tot huilen te brengen: viermaal zij hij geprezen,
om wiens woede het tere meisje nog kan huilen;
Maar hij die de controle over zijn handen zal verliezen, laat hij maar
een schild en speer dragen en ver wegblijven van zoete Venus.
Maar kom nu voor ons, lieve Vrede, met uw korenaar in hand,
laat uw stalende boezem al stralen met vruchten.
 |
| Venus and Mars suprised by Vulcan (1604-1608) by Joachim Anthonisz Wtewael, located in the J. Paul Getty Museum at Los Angeles. |
_-_Mars_and_Venus_Surprised_by_the_Gods_-_Google_Art_Project.jpg){kind=link}